Het lijkt een onschuldige en goedbedoelde opmerking die ik maak als Wendy bij De Levensboom Delft komt, maar het brengt veel weemoed, verdriet en vooral gemis bij haar teweeg. Willem, haar echtgenoot, is vorig jaar in het buitenland aan een hartstilstand overleden. Hun liefde en huwelijk waren al jaren niet meer dat wat zij wenste. Hij stortte zich op zijn werk en was veel in het buitenland. Wat het ook nog extra pijnlijk maakt, is dat zij door corona niet mocht reizen en daardoor niet bij het afscheid van Willem aanwezig heeft kunnen zijn. Terwijl zij haar ziekte in quarantaine uitzat, was haar volwassen zoon bij de afscheidsplechtigheid aanwezig. Daarbij heeft zij ook het gevoel dat zij haar zoon alleen en aan zijn lot heeft over gelaten. Nog niet te spreken over de praktische en financiële zorgen waar zij na een jaar nog geen zekerheid over heeft. Sinds de huwelijkscrisis met Willem is er een grote rode liefdesballon aan de grond geraakt die sinds zijn overlijden hardvochtig is lek geprikt.

Zij mist Willem en de mooie tijd die zij samen hadden. Zij mist dat ze haar liefde voor hem niet meer kan uitspreken. Zij mist zelfs de ruzies die ze hadden. Alle onuitgesproken gevoelens en opgekropte onenigheden lijken voor altijd onaf en te blijven wroeten in haar leven. Zij mist vooral dat ze het nooit meer goed kan maken met Willem. Zij mist dat zij niet bij zijn overlijden aanwezig was. Ze had hem nog zo graag vast willen houden en langzaam los willen laten. Zij mist het afscheid en het goed kunnen afsluiten van hun relatie. Zij mist de goede relatie met haar zoon en het begrip van anderen voor haar afwezigheid bij zijn afscheid. Zij mist haar comfortabele leven. Niets lijkt meer hetzelfde. Vele ambivalente gevoelens en herinneringen komen naar boven: De nare ruzies die er waren, maar ook de fijne tijd die zij samen hadden en de intimiteit die er was.

Het is voor Wendy een opluchting dat er iemand zonder oordeel naar haar verhaal luistert. Er komt een klein lichtpuntje in haar gemoedstoestand als ze met mij bespreekt hoe zij vorm wil geven aan een afscheid, om dit alsnog te doen. Door dit aandacht te geven, heeft zij eindelijk weer het gevoel dat zij controle heeft en zin geeft aan haar situatie. Het bemoedigt haar dat een eigen ritueel uitvoeren, zowel Willem als hun relatie zal eren.

‘Welk ritueel doet recht aan de overledene en aan de relatie die jij verloren bent? Dat kan een brief schrijven zijn en deze voorlezen. Dat kun je alleen doen of met iemand erbij die naar je luistert. Je kunt samenkomen met een dierbare of een diner organiseren ter ere van het afscheid. Je kan een dierbare plek bezoeken die jou herinnert aan jullie tijd samen. Je kunt een wandeling maken of de natuur gebruiken bij je ritueel. Een ritueel is helend omdat je het afscheid nemen hiermee alsnog aandacht geeft. Er zal meer acceptatie ontstaan en ruimte om verder te leven. De dag van de liefde kan weer gevierd worden en de liefde kan weer stromen.’

De besproken situatie is met toestemming van de betrokken persoon in de Levensletter opgenomen.

Hartelijke groet, Pauline