‘Hoe ga ik dit allemaal doen? Al zo lang verdwaald in de mist en de weg kwijt.’

Anna heeft naast de andere symbolen de stenen voor zich neergelegd die de verschillende verliezen en tegenslagen in haar leven symboliseren. Ze maakt een stapel van alle stenen. De grote zware steen voor de scheiding van haar ouders. En tot slot de steen van het verlies van Kurt, haar man. Ruim 2 jaar geleden is hij door een hartaanval plotseling overleden. Een grote ruwe steen.

‘Ik vind het heel pijnlijk en dodelijk vermoeiend. Ik heb lang stilgestaan, mij verborgen in een hoekje toen bekend werd na de dood van Kurt dat zijn bedrijf diep in de schulden zat. Maandenlang ben ik een soort verdoofd en verdwaald geweest. Ik zie inmiddels beter, het dringt allemaal meer tot mij door. Nu loop ik, maar waarheen?’

Anna laat de ruwe steen van haar ene hand naar haar ander gaan.

‘Het is mij gelukt om het bedrijf weer op te bouwen in samenwerking met het MT. Het heeft mij veel stress opgeleverd maar ook voldoening dat dit mij is gelukt.’

Het besef dat haar dochters haar nodig hebben en dat ze niet wil worden zoals haar eigen moeder -die ze in haar jeugd als weinig beschikbaar heeft ervaren- vormt haar motivatie om vol te houden.

‘Dat zou ik ook als een steenmannetje kunnen zien, de liefde voor mijn dochters. Ik zou dat voor de liefde van Kurt ook graag willen zeggen. Dat de herinnering aan hem mij op weg helpt. Want ik hield zielsveel van hem. Maar daarvoor is nog teveel schaamte, teleurstelling en boosheid. Lang ben ik boos geweest hoe hij mij zo heeft kunnen achterlaten. En voelde ik mij tegelijkertijd schuldig.’

Vroeger wandelde Anna graag in de bergen. Zo heeft zij Kurt leren kennen. Ik maak in mijn praktijk graag gebruik van middelen uit de natuur zoals stenen, hout, takken, bloemen. De natuur geeft mij als rouwtherapeut metaforen die ik kan gebruiken in contact met de ander. De natuur biedt troost en creativiteit, geeft inzicht, rust en vreugde. Genoeg redenen voor mij persoonlijk om de natuur en de bergen regelmatig op te zoeken, zoals ook dit najaar. Steenmannetjes zoals hier op de foto kan je overal in de bergen tegenkomen en dienen als belangrijk navigatiemiddel. Ze zijn ook bij mist te onderscheiden en markeren routes waar er geen andere markeringen mogelijk zijn. Bovendien haak ik graag aan bij (jeugd)herinneringen die cliënten inbrengen, zoals de herinnering van Anna.

Het is Anna duidelijker geworden hoe ze rouwt, hoe de relatie met haar ouders is, herinneringen van haar jeugd, het uitspreken van het verborgen leven van Kurt, alle gevoelens van schaamte en spijt die er spelen, haar eigen rol als partner en als moeder. Genoeg om mee verder te gaan, met ondersteuning van De Levensboom Delft.

‘In de herfstvakantie gaan mijn dochters en ik naar de bergen. Dat lijkt ons een goed begin om het wandelen weer op te pakken.’

‘En te bouwen aan steenmannetjes.’ Ik wens haar een fijne vakantie.

N.B. De besproken situaties zijn met toestemming van de betrokken persoon in de Levensletter opgenomen.